برای بسیاری از خانوادههای مهاجر، یکی از دغدغههای اصلی پس از ورود به کانادا، آشنایی با سیستم آموزشی این کشور است. نظام آموزشی کانادا از مهدکودک تا دانشگاه ساختاری متفاوت، اما منظم و با کیفیت دارد که در هر استان میتواند جزئیاتی متفاوت داشته باشد. در این مقاله، به زبان ساده و بهصورت مرحلهبهمرحله، ساختار آموزش رسمی در کانادا را برای مهاجران توضیح میدهیم.
کانادا یکی از بهترین سیستمهای آموزشی جهان را دارد و این فرصت برای مهاجران فراهم است که فرزندانشان در محیطی امن، چندفرهنگی و با کیفیت آموزشی بالا رشد کنند. شناخت ساختار این سیستم کمک میکند تا با اطمینان بیشتری قدم در مسیر مهاجرت بگذارید و برای آینده تحصیلی فرزندانتان برنامهریزی کنید.
مقاطع تحصیلی کانادا
مدرسه در کانادا از ۵ تا ۶ سالگی شروع شده و از ابتدایی تا دیپلم ۱۲ سال است. این مدارس را اصطلاحا K-12 مینامند. در استان کبک از ابتدایی تا دیپلم ۱۱ سال و دو سال هم دوره پیش دانشگاهی به طول میانجامد.
مدرسه ۵ روز در هفته بوده و از اواخر آگوست تا اوایل ماه ژوئن هر سال است. از آنجا که کانادا کشور دو زبانه است، مدرسه به زبانهای فرانسوی و انگلیسی در کل کانادا قابل دسترس خواهد بود.
- شهریه تحصیل در مدارس دولتی کانادا:حداقل ۱۴ هزار دلار
- شهریه مدارس شبانه روزی:حداقل ۳۵ هزار دلار
- زبان تحصیل:انگلیسی یا فرانسوی
- مدرک زبان مورد نیاز:نیاز ندارد
- امکان اخذ ویزای همراه:ویزای توریستی ۵ ساله والدین
- اقامت دائم پس از تحصیل:خیر

مهدکودک و پیشدبستانی (Preschool & Daycare)
آموزش رسمی در کانادا از مهدکودک آغاز نمیشود، اما بسیاری از خانوادهها فرزندان خود را از سنین پایین به مهدکودک میفرستند. این خدمات بیشتر جنبه مراقبتی و اجتماعی دارند و برای آمادهسازی کودکان برای مدرسه استفاده میشوند.
نکته: مهدکودکها در کبک نسبت به دیگر استانها ارزانتر هستند به دلیل یارانه دولتی قابلتوجه.
مدرسه ابتدایی (Elementary School)
آموزش رسمی از این مقطع آغاز میشود.
دوره ابتدایی یا دبستان از پیش دبستانی یا کلاس اول شروع میشود و تا کلاس هشتم (سنین ۱۳ تا ۱۴ سالگی) ادامه مییابد. سال تحصیلی معمولا از ماه سپتامبر تا ژوئن بعدی ادامه دارد. مدارس ابتدایی در کانادا معمولا مختلط هستند (دختران و پسران در یک کلاس) و تا زمان رفتن به دبیرستان در آنجا حضور دارند.
مدارس ابتدایی دستورالعملی برای مهارتهای پایهای خواندن، نوشتن و ریاضیات و همچنین تاریخ، جغرافیا، صنایع، موسیقی، علوم، هنر و تربیت بدنی (ورزش) ارائه میکنند. فرانسه و برخی زبانهای خارجی که قبلا فقط در دبیرستانها تدریس میشدند، اکنون در برخی نواحی در سالهای آخر مقطع ابتدایی هم ارائه میشوند.
- سن پذیرش: از چند ماهگی تا حدود ۴ یا ۵ سالگی
- نوع خدمات: مراقبتی، بازیمحور، آموزش مهارتهای پایه
- هزینه: بسته به نوع مرکز (دولتی یا خصوصی)، بین ۲۰ تا ۶۰ دلار در روز ممکن است متغیر باشد. برخی استانها یارانههایی برای والدین در نظر میگیرند.
- سن ورود: معمولاً از ۶ سالگی (Grade 1) آغاز میشود. پیشدبستانی (Kindergarten) برای ۵ سالگی است و در برخی استانها اجباری است.
- مدت زمان: Grade 1 تا Grade 6 (یا Grade 7 در برخی استانها)
- زبان تدریس: انگلیسی یا فرانسوی (بسته به استان)
- هزینه: مدارس دولتی برای مهاجران مقیم دائم یا دارای ویزای تحصیلی – رایگان است.
دبیرستان (Secondary School)
دبیرستان در دو مرحله ارائه میشود:
- Junior High: معمولاً از Grade 7 تا Grade 9
- Senior High: از Grade 10 تا Grade 12
در برخی استانها مثل کبک، سیستم آموزشی کمی متفاوت است و دوره دبیرستان کوتاهتر است.
- سن پایان: حدود ۱۷ یا ۱۸ سالگی
- برنامههای تحصیلی: امکان انتخاب دروس تخصصی، آمادهسازی برای کالج یا دانشگاه
نکته: دانشآموزان میتوانند در کنار دروس عمومی، دروس فنیحرفهای یا هنری هم انتخاب کنند.
کالج و دانشگاه
سیستم آموزش عالی در کانادا شامل دو نوع موسسه است:
کالجها (Colleges)
- بیشتر بر مهارتهای کاربردی و فنی تمرکز دارند.
- دورهها کوتاهمدتتر هستند (معمولاً ۱ تا ۳ سال).
- برای ورود به بازار کار بسیار مناسباند.
دانشگاهها (Universities)
- ارائهدهنده برنامههای کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا
- تمرکز بر تحقیقات، نظریه و آموزشهای علمی
مهاجرانی که قصد ادامه تحصیل دارند، میتوانند با معادلسازی مدارک، وارد کالج یا دانشگاه شوند.
آموزش بزرگسالان (Adult Education)
برای مهاجران بزرگسال، برنامههای مختلفی برای ارتقای مهارتهای زبانی یا حرفهای در دسترس است:
- کلاسهای زبان انگلیسی/فرانسوی (ESL/FSL)
- برنامههای مهارتآموزی شغلی یا آمادگی آزمونها
- آموزشهای دولتی برای بزرگسالان کمسواد یا نیازمند مدرک دیپلم
این آموزشها معمولاً رایگان یا کمهزینهاند و از طریق Boardهای آموزش محلی ارائه میشوند.
ثبتنام در مدارس برای مهاجران
مهاجران میتوانند فرزندان خود را در مدارس دولتی ثبتنام کنند. مدارک لازم شامل:
- مدرک اقامت دائم یا ویزای معتبر
- مدرک واکسیناسیون کودک
- آدرس محل سکونت
- ترجمه کارنامههای قبلی (در صورت لزوم)
ثبتنام به صورت آنلاین یا حضوری از طریق نواحی آموزشی هر شهر انجام میشود.
شرایط تحصیل در مدارس کانادا
- داشتن نمرات خوب در دو سال تحصیلی گذشته
- توانایی پرداخت شهریه یک ترم یا یک سال تحصیلی (اکثر مدارس کانادا در زمان پذیرش دیپازیت دریافت میکنند و بدون آن نامه نهایی پذیرش برای پروسه ویزای دانش آموزی را صادر نمیکنند)
- آزمون ورودی زبان و ریاضی (شامل همه مدارس نیست. بعضی از مدارس برای سنجش سطح زبان انگلیسی یا فرانسه و دروس ریاضی دانش آموزان از آنها امتحان ورودی میگیرند)
- نمره زبان مانند آیلتس، تافل و دیگر نمرات معادل آن الزامی نیست.
شهریه مدارس کانادا چقدر است؟
هزینه تحصیل در کانادا برای فرزندان شما بسته به نوع مدرسه و امکانات آن متفاوت است. ولی برای هر نوع مدرسه و مقطع تحصیلی میتوان میانگینی را به عنوان شهریه سالیانه در نظر گرفت.
فرزندان دانشجویان بینالمللی یا دارای اجازه کار در کانادا در برخی از استانها به عنوان دانش آموز خارجی محسوب شده و برای ثبت نام در مدارس دولتی کانادا باید شهریه تحصیل در مدارس کانادا را به عنوان دانشآموز خارجی بپردازند. در برخی دیگر از استانها فرزندان دانشجویان بینالمللی میتوانند از مدارس دولتی به صورت رایگان استفاده کنند.
ویزای دانشآموزی کانادا: راهی مطمئن برای آینده تحصیلی فرزندان
هر ساله هزاران خانواده از سراسر جهان، از جمله ایران، برای فراهمکردن آیندهای روشنتر برای فرزندان خود، اقدام به اخذ پذیرش از مدارس کانادایی و سپس دریافت ویزای دانشآموزی کانادا میکنند. این نوع ویزا در واقع مجوز تحصیل در مقطع مدرسه در کاناداست و نقطه شروعی برای مهاجرت تحصیلی به یکی از بهترین سیستمهای آموزشی دنیاست.
ویزای دانشآموزی کانادا نهتنها فرصتی طلایی برای فرزند شماست، بلکه میتواند به همراهی والدین نیز منجر شود. والدین میتوانند با دریافت ویزای همراه (توریستی مولتیپل پنجساله) کنار فرزند خود در کانادا اقامت داشته باشند. هرچند این نوع ویزا اجازه کار یا تحصیل نمیدهد، اما امکان همراهی و حمایت از فرزند در مسیر تحصیلیاش را فراهم میکند.
همراهی والدین با ویزای دانشآموزی
برای دانشآموزان زیر ۱۸ سال، دولت کانادا حضور حداقل یکی از والدین یا یک سرپرست قانونی (گاردین) را الزامی میداند. در صورتی که والدین امکان دریافت ویزای همراه را نداشته باشند، باید فردی را بهعنوان کاستودین (Custodian) معرفی کنند.
کاستودین در کانادا کیست؟
کاستودین، یک فرد بالغ با اقامت دائم یا شهروندی کانادا است که در غیاب والدین، مسئولیت قانونی، نظارت و مراقبت از دانشآموز را برعهده میگیرد. والدین در کشور مبدأ و کاستودین در کانادا، باید فرم مخصوصی را امضا و ارائه کنند. معمولاً برای کودکان زیر ۱۰ سال، حضور یکی از والدین در کانادا در زمان تحصیل الزامی است.
سوالات متداول
۱. آیا مدارس دولتی برای مهاجران رایگان است؟ بله، برای دارندگان اقامت دائم یا ویزای تحصیلی معتبر، آموزش دولتی رایگان است.
۲. فرزندان من انگلیسی بلد نیستند، چطور با مدرسه کنار میآیند؟ مدارس برنامههای پشتیبان زبان (ESL) دارند تا کودکان مهاجر بهمرور با زبان جدید آشنا شوند.۳. آیا امکان تحصیل در مدارس فرانسوی هم هست؟ بله، در استانهایی مانند کبک یا مناطق فرانسویزبان، مدارس فرانسویزبان در دسترس هستند.
۴. آیا لازم است مدارک تحصیلی قبلی فرزندم ترجمه شود؟ بله، برای ثبتنام در مقاطع بالاتر معمولاً ترجمه رسمی کارنامهها لازم است.۵. فرق کالج و دانشگاه در کانادا چیست؟ کالجها مهارتیتر و کوتاهمدتترند، در حالی که دانشگاهها مسیرهای آکادمیک و تحقیقاتی را پوشش میدهند.